Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2016

Placebo, ένας υπερήρωας

από το: The Physical Therapy Blog
του Jorge Rodriguez

Πρώτα απ' όλα, θα ήθελα να σας εξηγήσω γιατί αποφάσισα να γράψω αυτό το blog post. Υπάρχουν πολλοί ασθενείς και φίλοι που με ρωτούν "έχει αποτελέσματα ο βελονισμός;", "θα είναι αποτελεσματικό να κάνω μασάζ;", "θα μου περάσει αυτό με dry needling;", "συνίσταται η γιόγκα για την περίπτωσή μου;", "είναι χρήσιμες οι διατάσεις;","ένας φίλος μου είπε ότι με Pilates πήγε πολύ καλα, είναι αλήθεια; ". 
Η απάντησή μου είναι πάντα η ίδια "δοκίμασε το και αν δεις αποτελέσματα, είναι καλό για σένα". Δυστυχώς, δεν υπάρχει αξιόπιστη επιστημονική έρευνα, σχετικά με κάθε θεραπευτική προσέγγιση και στην πραγματικότητα δεν υπάρχει σηματική αποδεικτικότητα για πολλές θεραπευτικές πράξεις μας.  
Εάν ένας φίλος ή μέλος της οικογένειας σας λέει ότι κάτι έχει αποτέλεσμα σ' αυτόν, θα μπορούσε να είναι επίσης καλό και για σας. Το αποτέλεσμα της θεραπείας μπορεί να συνοδεύεται από αποδεικτικά στοιχεία ή όχι, αλλά το σημαντικό πράγμα είναι ότι θα μπορούσε να σας βοηθήσει. Θα μπορούσε να είναι ότι η ίδια η θεραπεία είναι μιά "ψεύδης" θεραπεία, αλλά αν αυτό δουλεύει για εσάς, γιατί να την αρνηθείτε. 
Έτσι τώρα, αυτή είναι η στιγμή για να μιλήσουμε για το εικονικό φάρμακο και φαινόμενο placebo. Είμαι σίγουρος ότι πολλοί από εσάς γνωρίζετε τι είναι το φαινόμενο placebo, αν και είμαι επίσης βέβαιος ότι πολλοί από εσάς δεν γνωρίζετε πόσο σημαντικό είναι στην καθημερινή σας ζωή και το γεγονός ότι το εικονικό φάρμακο έχει υπερδυνάμεις. 

Θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω σύντομα και με διαφορετικά παραδείγματα τι είναι. Η λέξη placebo προέρχεται απο το λατινικό placere (που σημαίνει: κάτι που ευχαριστεί) και σημαίνει "κάτι το αποδεκτό ή ευχάριστο". Ως placebo ορίζεται η οποιαδήποτε "ψεύδής" παρέμβαση, που φαίνεται να είναι πραγματική για τον ασθενή. 
Τώρα, πρέπει να μιλήσουμε για το φαινόμενο placebo, ή όπως ονομάζεται στην ιατρική: η απάντηση του εικονικού φαρμάκου. Το φαινόμενο placebo είναι η απόκριση του ασθενούς στο εικονικό φάρμακο (ή στην εικονική θεραπεία), η οποία μπορεί σε κάποιους να είναι θετική ή αρνητική (αν και σε αυτή την περίπτωση συνήθως ονομάζεται nocebo, δηλαδή "βλαπτική"). 
Βασικά, στο άτομο δίνεται ένα φάρμακο ή παρέχεται μια θεραπεία, που όμως δεν θα επηρεάσει θετικά ή αρνητικά την υγεία του. Αυτή είναι η βασική εξήγηση, αλλά είμαι βέβαιος ότι θα το κατανοήσετε καλύτερα διαβάζοντας τα παραδείγματα που  βασίζονται σε αληθινές ιστορίες. 
Έχω διάφορα παραδείγματα για να μοιραστώ μαζί σας. Ας αρχίσουμε πρώτα με το τυπικό, που είμαι βέβαιος ότι έχετε ήδη ακούσει.


Παράδειγμα Placebo 1:Τα χάπια και οι φοιτητές της ιατρικής

Σε 2 ομάδες φοιτητών ιατρικής (56 φοιτητές) δόθηκε ένα χάπι, που στην μια ομάδα δηλώθηκε ότι είναι διεγερτικό και στην άλλη ότι είναι ηρεμιστικό,παρά το γεγονός ότι, ούτε το "διεγερτικό" χάπι ούτε το "ηρεμιστικό" ήταν στην πραγματικότητα διεγερτικό ή ηρεμιστικό. Ναι, ήταν "ψεύτικο", ίσως ήταν απλά κατασκευασμένο από ένα κομμάτι της ζάχαρης. 
Ωστόσο, πολλοί από τους φοιτητές που πήραν το "διεγερτικό" χάπι ανάφεραν ότι αισθάνονται λιγότερο κουρασμένοι και πάνω από τα 2/3 των φοιτητών που πήραν το "ηρεμιστικό" ανάφεραν ότι αισθάνονται υπνηλία (μερικοί από αυτούς. που είχαν πάρει 2 "ηρεμιστικά" χάπια, ανάφεραν ότι αισθάνονται μεγαλύτερη υπνηλία από εκείνους που πήραν ένα). Επίσης, το ένα τρίτο του συνόλου των φοιτητών ανέφεραν παρενέργειες, όπως πονοκεφάλους και φαγούρα. Έτοιμοι για περισσότερα στοιχεία; Μόνο το 5% των φοιτητών ανέφεραν καμία επίδραση. Ναι, έχεις το σωστό, μόνο το 5% των 56 φοιτητών. Το φαινόμενο placebo σε όλο το μεγαλείο του...

Η μελέτη αυτή είναι από το βιβλίο  Neurosciense (2nd edition). Ο αριθμός των φοιτητών μπορεί να μην ήταν αρκετά μεγάλος για να θεωρηθεί αυτή η μελέτη σημαντική, αν είναι ένα καλό παράδειγμα για να σας κάνει να καταλάβετε το τι μπορεί να προκαλέσει ένα εικονικό φάρμακο.


Παράδειγμα Placebo 2:Η θεραπεία με υπερήχους και το "εγώ θα το συνιστούσα σε όλους" (σημείωση ότι εγώ ήμουν ο φυσικοθεραπευτής σε αυτή την περίπτωση) 

Ασθενής με γοναλγία και φλεγμονή, 42 ετών: "Ο γιατρός μου μου είπε ότι θα πρέπει να κάνω θεραπεία με υπέρηχους για το γόνατό μου, άγγιξε την εξωτερική πλευρά του γονάτου μου και πονούσα πολύ. Μου είπε ότι έχω τενοντίτιδα". Ένα από τα ενδιαφέροντα πράγματα σε αυτή την περίπτωση, ήταν ότι ο ασθενής δεν αισθανόταν πόνο στην εξωτερική πλευρά του γονάτου του, αλλά στην εσωτερική (όταν περπατούσε). Μετά από μια πλήρη φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση, η τελική διάγνωση ήταν τενοντοπάθεια (η οποία λανθασμένα ονομάζεται τενοντίτιδα συνήθως, όπως μπορείτε να δείτε σε αυτό το άρθρο) ενός από τους οπίσθιους μηριαίους, που καταφύεται στην εσωτερική πλευρά του γονάτου και όχι στην εξωτερική (εδώ να σημειώσουμε ότι οι υγιείς τένοντες μπορεί να είναι επώδυνοι κατά την ψηλάφηση, έτσι συγκρίνοντας το ένα πόδι με το άλλο, μπορεί κάποιες φορές να έχουμε λανθασμένη διάγνωση).


Η θεραπεία με υπερήχους δεν υποστηρίζεται από ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία και γι 'αυτό ακολούθησα διαφορετική διαχείριση του προβλήματος. Ωστόσο, πολλές φορές, οι ασθενείς αρνούνται τις διαφορετικές απόψεις και η αντίδραση από τον ασθενή ήταν: "ο γιατρός μου είπε ...". Αυτό που έκανα, μπορεί να ακούγεται πολύ κακό, λυπάμαι γι 'αυτό (ή ίσως όχι). Είπα: "εντάξει, δεν υπάρχει πρόβλημα, ας ξεκινήσουμε τη θεραπεία με υπερήχους". 
Σε αυτό το σημείο, θυμήθηκα ότι η συσκευή υπερήχων ήταν χαλασμένη εδώ και μια εβδομάδα. 
"Δεν πειράζει, Ας προσπαθήσουμε έτσι κι αλλιώς", είπα στον εαυτό μου. 
Η εφαρμογή υπερήχων είχε σαν αποτέλεσμα ο ασθενής να νοιώσει πολύ καλύτερα αμέσως. "Θα συνιστούσα θεραπεία με υπερήχους σε όλους τους φίλους μου", μου είπε. Βλέπετε, το εικονικό φάρμακο είναι φοβερό. 
Σημείωση: η συσκευή υπερήχων επισκευάστηκε την επόμενη εβδομάδα. 


Παράδειγμα Placebo 3: (για αυτό το παράδειγμα θα σας δώσω τρεις τίτλους για να επιλέξετε):Ο γιατρός/φυσικοθεραπευτής και "ο γιατρός/φυσικοθεραπευτής μου είναι πολύ καλός", ο θετικός ασθενής και η καλή σχέση με τον γιατρό/φυσικοθεραπευτή και ο αρνητικός ασθενής και ο γκρινιάρης γιατρός/φυσικοθεραπευτής.

Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν τη σχέση αλληλεπίδρασης ασθενούς-ιατρού και πόσο επηρεάζει αυτή το πιθανό φαινόμενο placebo. Σε μια μελέτη των John M Kelley et al. τρεις διαφορετικές ομάδες ασθενών με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου υποβλήθηκαν σε θεραπεία με placebo βελονισμό, με διαφορετικό τρόπο για την κάθε ομάδα. Το περιβάλλον και η σχέση με τους θεραπευτές ήταν διαφορετικά σε κάθε ομάδα, από θερμή σχέση, σε μια ουδέτερη και σε μια τελειως ψυχρή. Η προσωπικότητα του ασθενή επηρεάζεται από το φαινόμενο placebo μόνο στην ομάδα με μια ζεστή και ευχάριστη αλληλεπίδραση. Ανέκαθεν έλεγα ότι η καλύτερη θεραπεία για τους ασθενείς είναι η καλή απέναντί τους συμπεριφορά και προφανώς δεν ήμουν πολύ λάθος.Υπάρχει και ένα άλλο αντίστοιχο παράδειγμα για τους ποδηλάτες που μπορεί να θέλετε να διαβάσετε. Πρόκειται για μια μελέτη από το Canterbury Christ Church University.


Ελπίζω ότι σας άρεσε η προσπάθειά μου να εξηγήσω το φαινόμενο placebo. 



πηγή: http://thephysicaltherapy.net/physioblog/2015/04/12/placebo-superhero/